Ergenlerde Davranış Problemi

Ergenlerde bazen tartışmadan kaçınmama, saldırganlaşma, sürekli olarak kızgınlık hali veya meydan okuma davranışlarda bulunur. Bu yıkıcı davranış problemleri , zamanla devam ettiğinde veya şiddetli olduğunda teşhis edilebilir. Yıkıcı davranış problemleri, eyleme geçmeyi ve başkalarına karşı istenmeyen davranışlar sergilemeyi içerir

Ergenlerde Davranış Problemi Nedir?

Davranış problemleri, bireyin toplumsal normlara ve kurallara uygun olmayan, genellikle tekrarlayan ve süreklilik arz eden davranışlar sergilemesi olarak tanımlanır. Ergenlerde bu problemler, genellikle isyankar tutumlar, agresif davranışlar, yalan söyleme, okuldan kaçma, aile içi çatışmalar gibi çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir. Bu tür davranışlar, ergenin yaşam kalitesini, akademik başarısını ve sosyal ilişkilerini olumsuz yönde etkileyebilir.

Davranış Problemlerinin Nedenleri Nelerdir?

Ergenlerde davranış problemlerinin birçok nedeni olabilir. Bu nedenler arasında biyolojik, psikolojik ve çevresel faktörler önemli bir yer tutar.

1. Biyolojik Nedenler: Ergenlik döneminde hormonal değişiklikler, sinir sistemi gelişimi ve beyin yapısındaki değişimler, bireyin davranışlarında ani ve beklenmedik değişikliklere neden olabilir. Bu biyolojik faktörler, özellikle dürtü kontrolünde zorluklara ve duygusal dengesizliklere yol açabilir.

2. Psikolojik Nedenler: Ergenlik, kimlik arayışının yoğun olarak yaşandığı bir dönemdir. Birey, kendi kimliğini ve bağımsızlığını oluşturma sürecinde aile ve çevresiyle çatışma yaşayabilir. Aynı zamanda, bu dönemde özgüven eksikliği, stres, kaygı ve depresyon gibi psikolojik sorunlar da davranış problemlerine zemin hazırlayabilir.

3. Çevresel Nedenler: Aile yapısı, arkadaş çevresi, okul ortamı ve toplumsal baskılar, ergenin davranışlarını etkileyen önemli çevresel faktörlerdir. Özellikle, aile içi çatışmalar, ebeveynlerin tutarsız disiplin yöntemleri, arkadaş gruplarının olumsuz etkileri ve akademik baskılar, davranış problemlerinin gelişmesine katkıda bulunabilir.

Mizaç ve Ergenlerde Davranış Problemleri

Dokuz Tip Mizaç Modeli bireylerin doğuştan getirdiği mizaç özelliklerinin, davranış biçimlerini ve problem çözme yöntemlerini nasıl etkilediğini açıklayan bir modeldir. DTM, ergenlerde davranış problemlerini anlamak ve çözüm yolları geliştirmek için önemli bir araçtır.

Örneğin kusursuzluk arayışında olan ergenler, kurallara sıkı sıkıya bağlı olma eğilimindedirler. Davranış problemleri genellikle aşırı eleştirel olmalarından ve kendilerine veya başkalarına karşı aşırı mükemmeliyetçi olmalarından kaynaklanabilir. Bu bireylerde, hatalarını kabul etme ve hoşgörülü olmayı öğrenme, davranış problemlerinin çözümünde önemlidir. Bazı duygusal derinlik ve özgünlük arayışında olan bu ergenler, bazen içe dönük ve melankolik olabilirler. Duygusal iniş çıkışlar ve aşırı hassasiyet, davranış problemlerine yol açabilir. Bu bireylerde, duygusal ifadelerini dengede tutma ve pozitif bakış açısı geliştirme üzerinde durulmalıdır. Güçlü ve kontrolcü olma eğiliminde olan bu özelliklerdeki mizaca sahip ergenler, otorite figürleriyle çatışma yaşayabilir. Bu ergenlerde, kontrol etme arzusu ve güç mücadeleleri davranış problemlerinin temelini oluşturabilir. Bu ergenlerle açık iletişim ve karşılıklı saygı çerçevesinde ilişkiler kurmak önemlidir.

Davranış Problemlerinin Belirtileri Nelerdir?

Ergenlerde davranış problemlerinin belirtileri, fiziksel, duygusal ve bilişsel olarak üç ana kategoriye ayrılabilir:

1. Fiziksel Belirtiler:

   • Agresif Davranışlar: Kavga etme, vurma, itme gibi fiziksel saldırganlık davranışları.
   • Fiziksel Gerginlik: Sık sık kas ağrıları, baş ağrıları veya mide sorunları gibi stres kaynaklı fiziksel rahatsızlıklar.
   • Madde Kullanımı: Sigara, alkol veya diğer uyuşturuculara eğilim gösterme.
   • Uyku Bozuklukları: Uyuyamama, sık sık uyanma veya aşırı uyuma gibi uyku problemleri.

2. Duygusal Belirtiler:

   • Ani Duygu Değişiklikleri: Mutluluktan öfkeye veya üzüntüye hızlı geçişler.
   • Yoğun Kaygı veya Stres: Sürekli endişeli olma, stresli hissetme ve rahatlayamama durumu.
   • Depresif Duygular: Sürekli üzgün hissetme, ilgisizlik, motivasyon kaybı.
   • Düşük Özsaygı: Kendini değersiz veya yetersiz hissetme, sürekli eleştirilmiş gibi hissetme.

3. Bilişsel Belirtiler:

   • Odaklanma Sorunları: Dikkat dağınıklığı, konsantrasyon güçlüğü, derslere ve görevlere odaklanamama.
   • Negatif Düşünceler: Kendine, başkalarına veya geleceğe yönelik olumsuz düşünce kalıpları.
   • Yargılama ve Karar Verme Güçlükleri: Sağlıklı ve mantıklı kararlar vermekte zorlanma, düşüncelerinde aşırı uçlara kayma.
   • Gerçeklikten Kopukluk: Bazen hayal dünyasında yaşama veya gerçeklikle bağını koparma eğilimi.

Çözüm Yolları Nelerdir?

Ergenlerde davranış problemleri, zamanında müdahale ile çözülebilir. Aile, okul ve profesyonel destek bu süreçte önemli rol oynar. İşte bazı çözüm yolları:

1. Aile Desteği: Aileler, ergenin davranış problemlerine sabırla yaklaşmalı ve açık iletişimi teşvik etmelidir. Disiplin yöntemleri tutarlı ve sevgi dolu olmalıdır.

2. Okul ve Öğretmen Desteği: Öğretmenler, ergenin akademik ve sosyal gelişimini desteklemeli, gerektiğinde rehberlik servisi ile işbirliği yapmalıdır.

3. Profesyonel Yardım: Davranış problemleri ciddi boyutlara ulaştığında, bir psikolog veya psikiyatristten yardım almak gerekebilir. Terapi, ergenin duygusal ve davranışsal problemleriyle başa çıkmasında etkili olabilir.

4. Mizaç Temelli Yaklaşımlar: DTM modeli kullanılarak, ergenin mizaç özelliklerine uygun stratejiler geliştirmek mümkündür. Örneğin, DTM 1 bireylerinin mükemmeliyetçilikleri ile başa çıkmaları için esneklik kazanmalarına yardımcı olunabilir.

5. Sosyal Destek: Ergenlerin sağlıklı arkadaşlıklar kurmaları ve sosyal becerilerini geliştirmeleri teşvik edilmelidir. Grup aktiviteleri ve spor, ergenin enerjisini olumlu yönde kanalize etmesine yardımcı olabilir.

Sonuç

Ergenlerde davranış problemleri, bireyin gelişim sürecinin doğal bir parçası olabilir. Ancak bu problemler, zamanında ve doğru müdahale ile çözülebilir. Biyolojik, psikolojik ve çevresel nedenlerin yanı sıra, bireyin mizaç özelliklerinin de bu süreçte büyük bir rol oynadığını unutmamak gerekir. Ailelerin, öğretmenlerin ve uzmanların işbirliği, ergenin sağlıklı