Dikkat Dağınıklığı Nedir?

Dikkat bir uyarana, olaya ya da göreve odaklanmayı ve odağı sürdürmeyi, diğer çevresel uyaranları ketlenebilmeyi ifade eden bilişsel bir süreçtir. Dikkatin otomatik işleyen süreçleri de vardır. Örneğin kalabalığın içinde tanıdık birinin yüzünü kolaylıkla seçebilmeniz dikkat süreçleriyle ilgilidir. Toplumda sıklıkla dikkat dağınıklığı olarak tanımlanan dikkat eksikliği ise kişilerin dönem dönembelirli bir göreve, nesneye konuya dikkatlerini vermekte, odaklanmakta ve dikkatlerini sürdürmekte zorlanmalarını ifade etmektedir. Bu durumda bireyler, günlük hayat görevlerini yerine getirmekte, tamamlamakta zorluk çekebilir, sosyal ilişkileri etkilenebilir. Günlük hayatta dikkat sadece iş ya da okul hayatı ile ilişkili olarak değerlendirilse de bir arkadaşı dinlemekte zorluk çekmek, bir randevuyu unutmak, ev işlerini sürdürmede zorlanmak ve her işin yarım kalması gibi süreçler doğrudan dikkat ve bellek ile ilişkilidir. Bu sebeple dikkat eksikliği kişinin hayatını oldukça zorlaştırmaktadır.

Dikkat Dağınıklığı Belirtileri Nelerdir?

Dikkat eksikliği bireylerin yaşı, mizacı, sosyokültürel durumu gibi birçok faktörle ilişkili olabileceği için farklı şekillerde deneyimlenebilir. Semptomlar genellikle ergenlik döneminde gözlemlense de yetişkinlik ya da çocukluk döneminde de dikkat eksikliği bulguları kişilerde gözlemlenebilmektedir.

  1. Görevler: Kişiler genellikle başladıkları işi planlamakta, tamamlamakta zorluk çekerek işi yarım bırakabilir. Örneğin temizlik yapmaya başlamış bir kişi evin başka bir alanına yönelerek sistemli ilerlemekte zorlanabilir ve her iki işi de yarım bırakabilir.

  2. Dışsal Uyaranlar: Dışsal yani çevresel uyaranlara fazla duyarlılık dikkat eksikliği ile ilişkili olabilmektedir. Gürültü, diğer insanların konuşmaları hatta bir kitap kapağı bile kişilerin dikkatinin dağılmasına sebep olarak asıl görevin tamamlanmasına engel olabilir.

  3. Unutkanlık: Randevuları, önemli tarihleri veya yapılacak işleri sık sık unutma eğilimi yaşayabilirler.

  4. Görev Süresi: Özellikle uzun süren, benzer işlerin yapıldığı görevler dikkat eksikliği yaşayan kişiler için zorlayıcı ve sıkıcı olabilir. Bu tarz görevlerde kişi dikkatini toparlamakta zorluk çekebilir. Buna ek olarak kişiler zamanı verimli kullanmakta, yapılacak işi zamana uygun şekilde planlamakta zorluk çekebilirler.
  5. Hata Yapma: Dikkat eksikliği yaşayan kişiler genellikle basit ve tekrarlayan hatalar yapabilmektedirler. Bunun yanı sıra incelik gerektiren detaylı işlerde bazı noktaları gözden kaçırmaya eğilimli olabilmektedirler
  6. Sabırsızlık ve Huzursuzluk: Tek bir işe odaklanmak, monoton bir işle uzun süre ilgilenmek hatta bir yerde uzun süre oturmak ve bir işe odaklanma zorunluluğu hissetmek kişilerin huzursuzluk yaşamasına sebep olabilir.

  7. Karar Verme Güçlüğü: Birçok kişi için basit olarak görülen kararları vermede zorluk çekmek dikkat eksikliği yaşayan kişilerde gözlemlenen belirtiler arasında olabilir.

Dikkat Dağınıklığı Sebepleri Nelerdir?

  • Kişilerde dikkat eksikliğinin birçok farklı sebebi olabilmektedir. Ancak genellikle birçok faktörün birbirine eşlik etmesi sonucu kişiler dikkat eksikliği yaşayabilmektedir.

  • Organik Nedenler: Yapılan çalışmalar sonucunda dikkat eksikliğinin beyin kimyasında yer alan değişiklikler sonucunda açığa çıkabileceği düşünülmektedir.

  • Gebelik ve Doğum: Anne karnında maruz kalınan bazı ilaçlar, düşük doğum ağırlığı, doğum sırasında ya da sonrasında oluşabilecek bazı problemler çocuğun bilişsel gelişimini etkileyebilmektedir. Bunun sonucunda ise kişilerde dikkat eksikliğine yönelik zemin oluşabileceği düşünülmektedir.

  • Aile İçi Yaşantılar: Çocuğun gelişim düzeyi ve mizacı çerçevesinde özellikle bilişsel yatırımın yapılmamış olması, ekran süresinin uzun olması ya da yoğun aile içi yaşantılar sebebiyle çocuğun herhangi bir şekilde bir dönem ihmal edilmiş olması dikkat eksikliği, duygusal problemler gibi sonuçlar doğurabilmektedir.

Dikkat eksikliği kalıcı olabilen ve tedavi edilmediği durumlarda kişinin hayatını oldukça olumsuz etkileyebilen bir durumdur. Buna karşın dikkat dağınıklığı günlük hayatta birçok insanın zaman zaman yaşayabildiği, stres ile ilişkili olabilen bir durumdur.

Dikkat Eksikliğini Dağınıklığını En Hızlı Nasıl Çözerim?

Dikkat eksikliği tedavi süreci kişiye özel olarak planlanmalıdır. Bu süreçte kişinin mizacı, yaşı gibi birçok faktör göz önünde bulundurulmalıdır.

  • Psikoterapi: Özellikle çocukluk ve ergenlik döneminde semptomları gözlemlenen dikkat eksikliğinin ve etkilerinin giderilmesi çoğu zaman psikoterapi ile mümkündür. Aileye verilecek olan psikoeğitim, çocuğun mizaç potansiyellerinin yönetilmesi, bilişsel gelişimin desteklenmesi, organizasyon ve planlama becerilerinin geliştirilmesi gibi süreçler dikkat eksikliği psikoterapi sürecinin başlıklarındandır.

  • İlaç Tedavisi: Dikkat eksikliği yaşayan bazı kişilerin semptomları günlük hayatlarını oldukça etkilemektedir. Bu noktada alanında uzman bir hekim tarafından planlanan ilaç kullanım süreci kişinin semptomlarını hafifleterek psikoterapi sürecine destek olabilmektedir.

  • Günlük Hayat Düzenlemeleri: Kişilerin beslenme, uyku gibi fiziksel ihtiyaçlarının yeterli miktarda karşılanması dikkat eksikliği tedavi süreci için son derece önemlidir. Bunun yanı sıra görevleri planlamak, asıl hedefi küçük basamak hedeflere bölmek gibi teknikler de dikkat eksikliği semptomlarını hafifletebilir.

Dikkat eksikliği yaşayan kişilerin kendileriyle kurdukları ilişkide bozulmalar olabileceği gibi depresyon, anksiyete gibi başka ruhsal bozuklukların gözlemlenebilir. Bu sebeple özellikle psikoterapi süreci oldukça önem arz etmektedir. Dikkat eksikliği birçok sebepten kaynaklanabilen, kişilerin ve çevrelerindeki kişilerin hayatlarını oldukça etkileyebilen ciddi bir durumdur. Eğer kendinizde ya da çevrenizde dikkat eksikliği semptomları gözlemliyorsanız bir uzmana başvurmanız son derece önemlidir.

Uyarı: psikoloji.app'deki tüm içerik ve makaleler yalnızca bilgi amaçlı oluşturulmuş ve yayınlanmıştır. Tıbbi bir tavsiye veya tedavinin yerini alması amaçlanmamıştır.
Kullanıcılar, tıbbi veya psikolojik tavsiye için her zaman bir uzmana danışmalıdır. Bir sağlık probleminiz varsa veya risk altında olduğunuzu düşünüyorsanız, lütfen derhal yardım alın.