Gaslighting Nedir, Nasıl Anlaşılır?

Gaslighting Nedir?

Gaslighting, ilişkilerde sıklıkla ortaya çıkan bir manipülasyon şeklidir. Kişinin gaslighting yapan kişi tarafından sürekli olarak kendisinden şüphe duymasını sağladığı, zihinsel sağlığı tehdit eden gizli bir duygusal istismar türüdür. Gaslighting yapan kişi, karşısındaki kişiye gerçekleri inkar etmek, sorgulamak, yanıltıcı bilgiler vermek veya kendilerini suçlu hissettirmek amacı ile kişinin algısını manipüle etmeye çalışır. Gaslighting genellikle kendi düşünecelerini, gerçeklik algısını sorgulayamasına neden olan uzun bir sürede gerçekleştirilir.

Gaslightinge Uğradığının İşaretleri Nelerdir?

Gaslighting yapan kişiler, gerçekleri değiştirerek veya çarpıtarak olayları ve gerçekliği farklı şekilde sunarlar. Bu durum, sürekli kendinizi kuşkulu ve güvensiz hissetmenize neden olabilir. Aynı zamanda gaslighting yapan kişi, sizinle ilgili gerçek dışı suçlamalar yapar ve sizden özür dilemenizi bekler. Başka kişilerle olan iletişiminizi ve ilişkilerinizi kısıtlayarak sizi izole etmeye çalışabilir. Gerçekleri sürekli olarak inkar ederek veya yanıltıcı bilgiler vererek kafa karışıklığı yaratabilirler. İşte gaslighting yapan kişilerin bazı söylemleri:

"Bunu yanlış hatırlıyorsun."

"Ben öyle bir şey söylemedim."

"Çok hassassın, bunda üzülecek bir şey yok."

"Senin de suçun var bu duruma gelmemizin sebebi sensin."

"Sadece senin iyiliğin için."

"Seni korumaya çalışıyorum."

"Seni bu kadar sinirlendiren şeyler normal değil."

Gaslighting Nasıl Anlaşılır?

Gaslighting'i anlamanın fiziksel, duygusal ve bilişsel olarak farklı yönleri vardır. Fiziksel olarak, gaslighting yapan kişi mağdurun ilişkilerinde başka kişilerle görüşmesini kısıtlayarak izole etmeye çalışır. Duygusal olarak, gaslighting mağduru sürekli olarak kendini kuşkulu, güvensiz ve hatta değersiz hissettirebilir. Suçlamalar ve özür dileme taktikleriyle mağduru suçlu hissettirirken, aynı zamanda onun duygusal zorlanmasına neden olur. Bilişsel olarak, gaslighting yapan kişi kafa karışıklığı yaratmayı amaçlar. Gerçekleri inkar etmek, yanıltıcı bilgiler vermek veya olayları çarpıtmak, gaslighting'e uğrayan kişinin düşünce süreçlerini etkiler ve gerçeklik algısını sorgulamasına yol açabilir. Bu üç boyutu dikkate alarak gaslighting'i tanımak ve buna karşı önlem almak önemlidir.

Kimler Gaslighting Yapar?

Gaslighting, herhangi bir kişi tarafından gerçekleştirilebilir, ancak gaslighting nedenleri kişilerin mizaç özelliklerine göre değişkenlik gösterir. Örneğin kusursuzluk arayan kişiler daima haklı olduklarına, daime en doğrusunu bilip en doğru şekilde davrandıklarını ve bir şeyi yapıyorlarsa daima makul bir nedeni olduğunu düşünürler. Duyguları hissetmeyi arayan kişiler daima sevilmesi gerektiklerini, her zaman karşısındakinin iyiliğini (!) düşündüklerini, daima ilgi odağı kendileri olması ve insanların etrafında toplanması gerektiğini düşünürler. Hayran olunacak kendilik imajı arayan kişiler her durum ve olay onların yararına olması gerektiğini, daima parlayan yıldız olması gerektiğini, olayların nasıl olduğu ve karşısındaki kişiye ne hissettirdiğine değil kendilerinin önemli olduğunu düşünürler. Duyguların anlamını arayan kişiler her durumda karşısındakinin ne hissettiğini en iyi anlayan (!) kişinin kendisi olduğunu, kendilerinin tutku ve aşkları hayattaki diğer her şeyden daha öncelikli ve gerçek olduğunu düşünürler ve çok değerli olan şeyler bir anda anlamını yitirip önemsizleşebilir. Bilginin anlamını arayan kişiler en akıllı kişilerin onlar olduklarını, duyguların değersiz olduğunu, hissiyatın önemi olmadığını, rasyonel olaylara bakılması gerektiğini düşünürler. Entelektüel dinginlik arayan kişiler her şeyin daima onların kontrolünde olması gerektiğini, tehlikeleri ancak onlar sezip sizi koruyabildiklerini, olayların gerçeğinin detaylarda saklı olduğunu düşünürler. Keşfetmenin hazzını arayan kişiler her şeyin daima onların keyfine göre olması gerektiğini, karşısındakini kızdıran şeyler onların keyfini kaçırmıyorsa önemsiz olduğunu, detaylar ve duygulara takılmaması gerektiğini, olayların “nasıl” olduğunun önemi değil, sonucun önemli olduğunu düşünürler. Mutlak güç arayan kişiler her şey daima onların hakimiyetinde olması gerektiğini, karşısındaki kişiyi ancak ve ancak kendilerinin koruyabildiğini düşünürler. Fiziksel konfor arayan kişiler olayların nasıl olduğu değil, çatışma olmadan işlerin içinden çıkılmasını düşünürler.

Duygusal İlişkilerde Gaslighting Örnekleri Nelerdir?

Duygusal ilişkilerde gaslighting, çeşitli taktikler kullanarak mağduru manipüle etmeyi amaçlayan bir davranış biçimidir. Bu taktikler arasında, gerçekleri değiştirme, suçlama ve özür dileme, izolasyon, gerçekliği inkar etme ve kafa karışıklığı yaratma gibi örnekler bulunur. Gaslighting yapan kişi, genellikle karşısındaki kişinin hatırladığı gerçekleri inkar ederek onu şüpheye düşürmeye çalışır veya gerçek dışı suçlamalarda bulunarak kendini haklı çıkarmaya çalışır. Aynı zamanda, ilişkideki kişinin diğer ilişkileriyle veya sosyal çevresiyle olan bağlarını kısıtlayarak onu izole etmeye çalışabilir. Gaslighting, mağdurun duygusal olarak kötü etkilenmesine ve ilişkilerde güven sorunları yaşamasına neden olabilir.

Gaslightingle Nasıl Başa Çıkılır?

Bireylerin davranışlarının altında yatan sebepleri kişilerin mizacı ile ilişkilidir. Gaslighting aslında bir çeşit savunma mekanizmasıdır. Bu yüzden, karşınızdaki kişinin bu manipülasyonuyla başa çıkmak için gaslighting’in temelinde yatan nedenleri anlamanız ve bilmeniz son derece önemlidir. Burada kendi zihinsel sağlığınız ve karşınızdaki kişinin gaslighting nedenlerini anlamak için psikoloji.app uzmanlarıyla iletişime geçerek mizaç temelli danışmanlık ile profesyonel destek alarak gasligthing ile başa çıkma stratejilerinizi geliştirebilirsiniz.