Göçmenlerde Kayıp ve Yas Süreci

Göçmenlerde Kayıp ve Yas Süreci Neden Daha Zor Geçer?

Göç etmek, başlı başına kayıp, kaybetme ya da kaybolma gibi hisleri beraberinde getirmektedir. Doğduğu, büyüdüğü, yaşamı ve dünyayı tanıdığı, alıştığı ve bir hayat kurduğu yerden ayrılmak göç eden bireylerde kayıp duygusunun ortaya çıkmasına sebep olur. Örneğin; göç eden kişi kimliğini, sosyal çevresini, vatanını/memleketini, hatıralarını, ait olma hissini, büyüdüğü sokakları kaybetmiş gibi hissedebilir. Kendi vatanından çıkıp da başka bir memleketin fiziksel koşullarına, kültürüne, diline, geleneklerine, insanlarına adapte olma zorunluluğu hissetmek, belki dışlanma, reddedilme ya da ikinci sınıf vatandaş muamelesi görme ihtimali yaşamak kişideki kayıp duygusunu pekiştirebilir. Özellikle, bireylerin mizaç yapılarına göre “kaybedilmiş” hissedeceği olgular ve göç etmiş olmakla ilgili yaşayabileceği kaygı ve endişeler değişiklik gösterebilir.

Hal böyleyken, bir eşya kaybolunca bile yasını tutabilen insanın, bu kadar kayıp karşısında da yas süreci yaşama ihtimali oldukça yüksek olmaktadır. Uyum ve adaptasyon süreciyle karışık yaşanan yas, kişinin alıştığı ve bütünleştiği yerden uzak olunca daha da zor ve komplike bir hale gelebilir. Yalnızlık veya tek başınalık hissiyle birlikte göç eden bireylerde yas süreci oldukça zorlayıcı geçebilir.

Göçmenler Kayıp ve Yas Sürecinde Nasıl Duygular Yaşar?

Yas, tıpkı parmak izi gibi, kişiye özgü yaşanan bir süreçtir. Kişinin mizacına, yaşına, kaybedilen nesneyle kurduğu ilişkiye, duygusal dayanıklılığına, adaptasyon becerilerine, aldığı desteğe ve daha birçok faktöre bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir.

Göç isteğe bağlı ya da zorunlu, geçici ya da temelli olabilir. Ayrıca, bireyleri göç etmeye iten sebepler de kültür, ekonomi, eğitim, kariyer ya da ilişki gibi birçok farklı şekilde ortaya çıkabilir. Hemen hemen her senaryoda göç etmek bireyde kayıp duygusunu tetikleyici bir faktör olarak karşımıza çıkabilir.

Kayıp ve yas denince aklımıza hep ölüm ya da sevilen birinin kaybedilmesi gelir. Ancak, kaybedilmiş hissedilen her şeyin yası tutulabilir. Özellikle göç durumlarında; fiziksel, duygusal ve düşünsel olarak birçok şeyi kayıp olarak görmek ve hissetmek çok mümkündür. Bu nedenle, göç eden bireylerde yas sürecinin belirtileri sıklıkla görülmektedir.

Yas sürecinde görülen belli başlı evreler vardır. Her birey bu evreleri farklı biçimlerde, farklı sürelerde hatta farklı sıralamada yaşayabilir. Bu evreler aşağıdaki gibi gerçekleşebilir:

1. Şok ve hissizlik (Uyuşma)

2. İnkâr (Kaybın reddedilmesi)

3. Arzu etme (Kaybın geri gelmesinin arzulanması, eşlik eden öfke ve yalnızlık hissi)

4. Çaresizlik (Kaybı geri getirememe)

5. Kabullenme ve yaşamı yeniden düzenleme

Göçmenlerde de yas süreci evreleriyle birlikte; yalnızlık, öfke, depresif duygudurum, stres, kaygı, çaresizlik, yabancılık hissetme, hüzün, özlem, kontrolü kaybetme, umutsuzluk, yetersizlik, değersizlik, dışlanma, reddedilme gibi hisler yoğun olarak görülebilir. Ayrıca, depresyon, anksiyete gibi psikolojik bozukluklar da olabilir.

Göçmenlerin Kayıp ve Yas Sürecinde Online Terapi Almalarının Ne Gibi Faydaları Olabilir?

Online terapi, psikoterapinin bir çeşidi değildir, tıpkı yüz yüze psikoterapi gibi psikoterapinin bir uygulanış yöntemidir. Ancak, bireyin aşina olduğu vatanından uzakta olması, farklı bir dilin ve kültürün hakim olduğu bir yerde olması sebebiyle anavatanından bir uzmanla online şekilde psikoterapi alması kayıp ve yas sürecinde destekleyici olacaktır.

Göç eden bireyin uyku problemleri, yeme bozukluğu, kas ağrıları, mide rahatsızlıkları gibi fiziksel; hüzün, öfke, yalnız hissetme gibi duygusal; karamsarlık, tekrarlayan düşünceler, dikkat ve odaklanmada zorluk gibi bilişsel şikâyetleri olabilir. Bu nedenle; bireyin fiziksel, duygusal ve bilişsel olarak yaşadığı sorunların düzenlenmesi ve kayıp ve yas sürecindeki işlevsel ve sağlıklı baş etme yöntemlerini öğrenmesi için psikolojik danışmanlık oldukça önemli bir rol oynayacaktır.

Ayrıca, kişinin kendi mizaç yapısını, mizacına bağlı olarak algısal önceliklerini, istek ve ihtiyaçlarını tanıması; kayıp ve yas duygusunun altında yatan sebepleri anlamasına ve kendine en uygun başa çıkma biçimlerini geliştirmesine yardımcı olacaktır. Bununla birlikte; fiziksel, duygusal ve bilişsel olarak uyumun sağlanması için adaptasyon becerilerinin gelişmesinde, bu süreçte yalnız olmadığını bilmesinde online terapinin rolü büyük ve etkili olacaktır.