Kumar Bağımlılığı Nasıl Yenebilirim?

Kumar Bağımlılığı Nedir?

Kumar bağımlılığı DSM-5 Tanı Ölçütleri El Kitabı’nda yer alan bir bağımlılık türüdür. Kişiler kumar oynama davranışını düzenleyemediği, isteğini ketleyemediği durumlarda kumar bağımlılığı geliştirerek ciddi sorunlar yaşayabilirler. Kumar bağımlılığı da diğer bağımlık türleri gibi dürtüsellikle ilişkilidir. Ancak kumar bağımlılığı sonucunda kişinin elde edeceği para, saygınlık, sosyal çevre gibi ikincil kazançlar sebebiyle kronik yalan söyleme davranışı, ilişkisel problemler, kariyer sorunları gibi birçok açığa çıkan sorun göz ardı edilmektedir.

Kumar Bağımlılığı Neden Olur?

Kumar bağımlılığın sebep olduğu faktörler kişiden kişiye farklılık gösterebilmektedir. Bunun yanı sıra kumar bağımlılığında birçok faktörün kombinasyonu etkili olabilmektedir.

Genetik ve Biyolojik Faktörler:Aile öyküsünde kumar bağımlılığı bulunan kişilerin epigenetik aktarım sebebiyle kumar bağımlılığı geliştirme eğilimlerinin daha yüksek olduğu söylenebilir. Bunun yanı sıra beyindeki dopamin adı verilen nörotransmitter maddelerin salınımı kumar oynarken artış göstermektedir. Kumar oynama davranışının artması beyindeki dopamin seviyesini de arttırarak bağımlılığa sebep olabilmektedir. Son olarak bazı nörolojik anormallikler de kişilerin kumar bağımlılığına eğilimli olmasına sebep olabilmektedir. Örneğin beyinde yer alan prefrontal korteksin hasara uğraması kişinin dürtülerini kontrol etmesini zorlaştırabilir ve bunun sonucunda da kumar bağımlılığı gelişebilir.

Psikolojik Faktörler:Kişinin mizaç arayışının doyurulmamış olması bazı zararlı alışkanlıkların geliştirilerek depresyon, anksiyete gibi birçok ruhsal probleme sebep olabilmektedir. Bu ruhsal problemlerden ya da iş hayatındaki sorunlardan, partner ilişkilerindeki krizlerden, varoluşsal arayışların çözümlenememesinden uzaklaşmak için kumar oynama davranışı bazen geçici bir rahatlama yolu olarak görülebilir. Ancak bu durum genellikle kumar oynama davranışının bir kaçış mekanizmasına dönüşmesine sebep olur ve problemlerin çözümü bir tarafa kişinin bağımlılık geliştirmesine sebep olabilmektedir.

• Çevresel Faktörler:Göç etme, okul ya da iş değiştirme gibi durumlar kişinin sosyal hayatını oldukça etkileyen faktörlerdir. Kişiler bazen kumar oynayarak yeni insanlarla taşınabileceğini, arkadaşlık ilişkilerini geliştirebileceklerini düşünürler.Ek olarak ailesinde ve sosyal çevresinde kumar oynayan kişilerin olması uyumlanmaya eğilimli bireylerin de dışlanmamak için kumar oynamasına ve bağımlılık geliştirmesine sebep olabilir. Ayrıca online bahis sitelerinin yaygınlığı, kumarın olumlu ve cazip olduğu mesajını veren reklam stratejileri de kişilerin kumara yönelmesine ve bağımlılık geliştirmesine sebep olabilmektedir.
• Deneyimler: Erken yaşta kumar oynamaya başlayan kişilerin ilerleyen yıllarda bağımlılık geliştirme risklerinin daha yüksek olduğu söylenebilir. Bunun yanı sıra büyük bir kazanç elde etmek, tekrar kazanma arzusu ve heyecanı ile kişinin kumar oynama sıklığını arttırmasına sebep olabilmektedir. Kayıplar yaşansa bile kişilerin kaybettikleri parayı telafi etme arzusuyla daha çok kumar oynayabilir ve bağımlılık geliştirebilirler.

Kumar Bağımlılığı Nasıl Yenebilirim?

Kumar bağımlılığında kurtulmak için kişinin mizacı çerçevesinde bir tedavi planı hazırlanmalıdır. Bu plan psikoterapi, aileye ya da kişinin çevresine verilecek psikoeğitimi kapsayacağı gibi gerekliyse bir hekim tarafından planlanan ilaç desteğini de kapsayabilmektedir. Tedavi sürecinde kişinin ne kadar süredir kumar oynadığı, yoksunluk çektiği durumlarda nasıl semptomlar gözlemlendiği, maddi ve manevi kayıplarının neler olduğu ve kumar bağımlılığına başka bir durumun eşlik edip etmediğini belirlemek önemlidir. Kendinizde ya da çevrenizde kumar bağımlılığı gözlemliyor ya da bundan şüphe ediyorsanız istenmeyen sonuçlarla karşılaşmamak için mutlaka bir uzmana danışmalısınız.

Kumar Bağımlılığının Belirtileri Nelerdir?

Kumar bağımlılığının belirtileri ve belirtilerin biçimi kişiden kişiye farklılık gösterebilmektedir. DSM-5 Tanı Ölçütleri El Kitabı kumar bağımlılığının düzeyini, belirtileri birbirlerine eşlik etme miktarına göre ağır olmayan, orta derecede ve ağır seviyede kumar bağımlılığı olarak sınıflandırmıştır. Belirtiler kabaca giderek artan miktarlarda kumar oynamak, sıkıntı anında kumar oynamaya yönelmek, kumar alışkanlığı yüzünde önemli bir kariyer ya da akademik fırsatı kaçırmış olmak, girişimler olsa bile kumarı bırakamamak, başka birinin ekonomik desteğine muhtaç olmak gibi birçok maddeyi kapsamaktadır. Yukarıda bahsedilen kriterler tek başlarına kumar bağımlılığı tanısı koymak için yeterli değildir. Bu sebeple bir uzmana başvurmanız son derece önemlidir.

Kumar Bağımlılığından Tamamen Kurtulmak Mümkün Mü?

Kumar bağımlılığı daha önce de bahsedildiği gibi ikincil kazançları oldukça fazla olan bir bağımlılık çeşididir. Bu sebeple kumar bağımlılığından kurtulmak zor olsa da imkansız değildir. Kişinin mizaç potansiyellerini bilmesi, hangi eksiklik yerine kumar oynama davranışı geliştirmiş olabileceğini keşfetmesi, sağlıklı baş etme ve duyguyu ifade edebilme stratejileri öğrenmesi kumar bağımlılığı ile mücadele için son derece önemlidir. Psikoterapi ile kişinin kumar bağımlılığına ve kazanç olarak gördüğü kayıplarına yönelik farkındalık kazanması bağımlılıktan kurtulmak için gerekli koşullardandır. İlaç tedavisi, aile ve sosyal yaşam desteği ile birlikte kumar bağımlılığından tamamen kurtulmak mümkündür.

Kumar Bağımlısı Olan Bir İnsan Nasıl Davranır?

Kumar bağımlılığı olan kişilerin davranışları değişiklik gösterebilir. Ancak genel anlamda dürtüsel, problemleri ertelemeye ve duygusal çatışmaları baskılamaya eğilimli, sıklıkla yalan söylemeye başvurma, kumar alışkanlığı sebebiyle okul ya da iş hayatındaki işlevsellikte büyük bir kayıp yaşama, verilen görevleri yerine getirmede zorluk, maddi problemler, sürekli olarak başka insanlardan maddi destek isteme ya da izinsiz alma, dikkat dağınıklığı ve odaklanma sorunları gibi durumlar kumar bağımlılığı olan kişilerin genel davranışları arasında sayılabilir. Ancak bu davranış kalıpları kişinin kumar bağımlısı olduğunu kanıtlamamaktadır ve tanı koyma niteliği taşımamaktadır. Daha önce de değinildiği gibi riskli kumar oynama davranışını kendinizde ya da çevrenizde gözlemliyorsanız bir uzmana danışmanız son derece önemlidir.