Aşırı düşünmek, bir kişinin belirli bir konu veya durum hakkında normalden daha fazla ve sürekli düşünmesi, uzun süre analiz yapması ve endişe duymasıdır. Bazen bir konu, durum veya problem hakkında mümkün olabilecek her ihtimali, tüm bakış açılarını, gelecekte olabilecek olayları fazla düşündüğünüzde zihninizi başka bir şeye odaklamakta zorlanabilirsiniz. Böylelikle düşünceleri eyleme veya olumlu sonuçlara dönüştüremez ve dolayısıyla yüksek stres ve kaygı yaşayabilirsiniz.
Aşırı düşünme; kişinin bir durumu, sorunu veya konuyu sürekli ve aşırı bir şekilde düşünmesiyle kendini gösterir.
Overthinking bir hastalık mıdır?
Aşırı düşünme (ruminasyon veya düşünce takıntısı olarak da adlandırılan) tek başına bir hastalık olmamakla birlikte; bazı psikolojik problemlerin ortaya çıkmasının sebebi veya tetikleyicisi olabilir. Özellikle aşırı düşünme bozukluğu, anksiyete bozukluğu, obsesif kompulsif bozukluk (OKB), depresyon, travma sonrası stres bozukluğu gibi ve diğer zihinsel sağlık problemleriyle ilişkilendirilebilir.
Overthinking (aşırı düşünme) belirtileri nelerdir?
Kararsızlık: Basit ya da karmaşık çözümler hakkında sürekli olarak düşünmek, her ihtimali analiz etmek ve bu düşünme sürecinin uzayarak enerji ve zaman kaybına neden olması.
Gelecekle ilgili sürekli endişeler: Gelecekte neler olabileceği hakkında sürekli tahminde bulunma ve bu sebeple endişe ve korkular yaşama.
Geçmiş olayları sürekli hatırlamak: Geçmişte yaşanan durum, olay ve hataları tekrar tekrar düşünme ve bu düşüncelerin rahatsız etmesi, olumsuz etkilenme.
Odaklanma Problemi : Aşırı düşünme sırasında kontrol edemediğimiz, değiştiremediğimiz veya iyileştiremediğimiz şeylerden dolayı rutinde yapılması gereken ve diğer önemli işlere odaklanamama.
Fiziksel Problemler: Aşırı düşünme, bedensel olarak birçok rahatsızlığa yol açabilir. Bu rahatsızlıklara örnek olarak baş ağrısı, mide sorunları, yorgunluk ve uykusuzluk gibi fiziksel problemler yaşama.
Duygusal Problemler: Aşırı düşünme, genellikle gelecekle ilgili endişeler, olumsuz senaryoları ve sonucu sürekli olarak düşünmeyi, geçmişteki hataları ve olumsuzlukları zihinde sürekli tekrar etmeyi içerir. Böylelikle kişilerde, sürekli olarak huzursuzluk, endişe, kendini değersiz, mutsuz ve depresif hissetme görülür.
Öfke ve Tahammülsüzlük: Tekrar eden düşünme eyleminin zihinde büyük bir yoğunluk oluşturmasıyla birlikte kişilerde gerginliğin ve öfkenin artması ve tahammülün azalması.
Overthinking (Aşırı Düşünme) Sebepleri Nelerdir?
Aşırı düşünmenin (overthinking) çeşitli sebepleri olabilir. Aşırı düşünme, bireyin mizaç özellikleri, çevre faktörleri ve yaşamda olayları algılayış biçimiyle ilişkili olabilir. Aşırı düşünmenin mizaç yapılarına göre yaygın nedenleri;
Kusursuzluk arayışı: Bu bireyler mükemmeliyetçi, kurallara önem veren, disiplinli kişilerdir. Kusursuzluk arayışı ile birlikte herhangi bir eylemden önce veya sonra sürekli olarak olası hata ve eksiklikleri, en doğrunun ne olduğunu, yapılması gerekenleri düşünebilirler.
Duyguları hissetme arayışı: Bu bireyler ilişki ve sevgi odaklı kişilerdir. Duyguları hissetme arayışı ile birlikte karşı taraftan aldıkları ve kendi duygusal tepkilerini aşırı derecede analiz edebilirler, süreklilik halinde ilişki kurdukları kişileri ve ilişkilerini düşünebilirler.
Hayran olunacak kendilik imajı arayışı: Bu bireyler başarı odaklı ve imajinatif kişilerdir. Nasıl daha başarılı olabilecekleri, nasıl daha iyi görünebilecekleri ya da hedeflerine nasıl ulaşabilecekleri ile ilgili sürekli olarak düşünebilirler.
Duyguların anlamı arayışı: Bu bireyler duygularda derinlik arayan, farklı ve özgün olmayı önemseyen kişilerdir. Yaşamı içerisinde yaşadıkları duyguları anlamlandırmaya çalışırken, ortaya duygusal bir ürün çıkartırken ya da duygusal olarak etkilendikleri bir durum varken sürekli olarak düşünebilirler.
Bilginin anlamı arayışı: Bu bireyler analitik düşünen, bilgiyi araştırma, bilgide derinleşme isteği ve ilgisi olan kişilerdir. Hali hazırda var olan analiz etme eğilimiyle birlikte, ilgi duydukları ya da özellikle yoğunlaştıkları herhangi bir konu üzerinde sürekli düşünebilirler, analiz ve sentez etmeyi durdurmakta zorlanabilirler.
Entelektüel dinginlik arayışı: Bu bireyler güven ve güvence oluşturabilecek kişi, olay veya durum arayan kişilerdir. Olası tehlike ve riskleri aşırı düşünerek sürekli olarak değerlendirebilirler, bu da endişe ve şüpheciliğe yol açabilir. Bu bireyler olumsuz olabilecek senaryoları ve en küçük detayları sürekli olarak düşünebilirler.
Keşfetmenin hazzı arayışı: Bu bireyler, keyifli, yeni deneyimler elde etmek için keşfetmeyi önceleyen, zorluk ve sıkıntıdan kaçınmaya eğilimli kişilerdir. Bu kişiler olası aşırı bir şekilde yeni fikirler ve fırsatlar üzerine düşünebilirler, girişimci eylemlere fazlaca kafa yorabilirler.
Mutlak güç arayışı: Bu bireyler güçlü olmayı ve kontrolün elinde olmasını önceleyen bireylerdir. Bu kişiler yaşamda kontrollerini kaybetme veya başkalarının onları kontrol etmesi konusunda endişe yaşayabilir ve kontrol ve gücü tutabilmek için sürekli düşünebilirler.
Fiziksel konfor arayışı: Bu bireyler barışçıl, çatışma ve gerginlikten kaçınan, konfor odaklı kişilerdir. Konforları ya da rutin düzenleri bozulduğu zaman veya gerginlik ortamına maruz kaldıkları zaman oldukça rahatsızlık duyabilirler ve aşırı düşünmeye başlayabilirler.
Overthinking sorunu nasıl çözülür?
Aşırı düşünme, zaman içerisinde kişinin düşünce yapısına göre yorucu ve zorlayıcı olabilir. Bu nedenle değişim de kişiden kişiye göre farklılık gösterebileceği gibi çözümü de farklılık gösterir. Aşırı düşünme problemi devam ediyor ve değişmiyorsa mutlaka uzmandan yardım alınmalıdır.
Aşırı düşünmeyi azaltabilecek destekleyici bazı önerilerimiz;
Nefes egzersizleri: Nefes alma ve zihni sakinleştirme tekniklerini uygulayarak stresinizi azaltabilirsiniz.
Fiziksel Aktiviteler: Spor yapmak, düzenli yürüyüş ve egzersiz yapmak sizi daha zinde tutar ve stresinizi azaltmaya yardımcı olur.
Sosyal Aktivite: Sinemaya gitmek, arkadaşlarla kahve içmek, aile üyelerinizle daha fazla vakit geçirmek gibi sizi rahatlatacak sosyal ortamlarda bulunabilirsiniz.
Kendine Zaman Ayırma: Yapmaktan keyif aldığınız şeyleri günlük rutin haline getirebilirsiniz; kitap okumak, dizi/film seyretmek, yemek yapmak gibi.
Zaman ve Hedef Belirleme: Düşünceleriniz arasında kaybolmamak ve odaklanabilmek için zaman ve hedef belirleyebilirsiniz.
Overthinking için nasıl tedavi yöntemleri kullanılır?
Aşırı düşünme problemi kişiden kişiye göre değişkenlik gösterebilir. Bu nedenle bireylerde aşırı düşünmeye sebep olabilecek altta yatan nedenlerin doğru tespit edilip, tedavi süreci tamamen kişiye özgü planlanmalıdır. Mizaç temelli danışmanlık, kişinin aşırı düşünme döngüsündeki temel nedeni, mizaç temelinde belirler ve bu sayede kısa zamanda en etkili biçimde bireye özgü yol haritasıyla problemlerine yardımcı olur.
Kullanıcılar, tıbbi veya psikolojik tavsiye için her zaman bir uzmana danışmalıdır. Bir sağlık probleminiz varsa veya risk altında olduğunuzu düşünüyorsanız, lütfen derhal yardım alın.
